Trẻ hay cáu gắt, nóng tính có phải dấu hiệu bệnh về tâm lý? | Safe and Sound
Trẻ em với khả năng cảm nhận và thể hiện cảm xúc chưa hoàn thiện, thường xuyên bộc lộ những trạng thái cảm xúc mạnh mẽ như cáu gắt và nóng tính. Trong khi những cơn giận dữ thỉnh thoảng là điều bình thường, các chuyên gia tâm lý cho biết nếu tình trạng này kéo dài và xảy ra thường xuyên, nó có thể là dấu hiệu của một vấn đề tâm lý sâu xa hơn. Hiểu rõ nguyên nhân, biểu hiện và cách xử lý tình trạng này là điều cần thiết để đảm bảo sự phát triển tinh lý và thể chất lành mạnh cho trẻ.
Ngô Thị Sáng | Thạc sĩ Tâm lý giáo dục học – Ứng dụng chăm sóc sức khỏe tinh thần Safe and Sound
Viện Ứng Dụng Công Nghệ Y Tế
1. Nguyên nhân gây ra tâm lý cáu gắt, nóng tính ở trẻ
Ảnh 1: Bắt trước hành vi người lớn có thể là một trong các nguyên nhân trẻ cáu gắt, nóng tính
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng cáu gắt và nóng tính ở trẻ. Theo các chuyên gia tâm lý, dưới đây là một số yếu tố phổ biến:
- Thay đổi tâm sinh lý tự nhiên: Trong quá trình phát triển, trẻ trải qua nhiều giai đoạn thay đổi về sinh lý và tâm lý. Những thay đổi này có thể làm trẻ dễ cảm thấy bực bội, cảm xúc khó chịu và bộc lộ qua việc cáu gắt.
- Thiếu kỹ năng quản lý cảm xúc: Trẻ em thường thiếu kỹ năng cần thiết để xử lý cảm xúc mạnh mẽ. Khi gặp phải một tình huống khó khăn hoặc không như mong đợi, trẻ có thể phản ứng bằng cách cáu gắt.
- Áp lực từ môi trường xung quanh: Sự căng thẳng từ học hành, mối quan hệ xã hội, hay những biến cố trong gia đình đều có thể tạo ra áp lực tâm lý lớn cho trẻ, khiến chúng trở nên dễ nóng tính.
- Thiếu ngủ và chế độ ăn uống không lành mạnh: Các chuyên gia tâm lý cho biết, giấc ngủ không đủ và chế độ ăn uống không cân bằng có thể làm ảnh hưởng đến cảm xúc và hành vi của trẻ, dẫn đến tình trạng dễ cáu gắt.
- Bắt chước hành vi của người lớn: Trẻ em thường học theo cách ứng xử của người lớn xung quanh. Nếu trẻ thường xuyên chứng kiến người lớn cáu gắt hoặc nóng tính, trẻ có thể bắt chước và cho rằng đó là cách giải quyết vấn đề.
2. Dấu hiệu của vấn đề tâm lý khi trẻ cáu gắt, nóng tính
Ảnh 2: Dấu hiệu của vấn đề tâm lý khi trẻ cáu gắt, nóng tính
Trong một số trường hợp, sự cáu gắt và nóng tính ở trẻ không chỉ là phản ứng tự nhiên mà có thể là biểu hiện của các vấn đề tâm lý nghiêm trọng hơn. Dưới đây là một số dấu hiệu cần lưu ý:
- Cơn giận dữ kéo dài: Các chuyên gia tâm lý nhấn mạnh rằng nếu trẻ thường xuyên rơi vào trạng thái giận dữ kéo dài mà không có lý do rõ ràng, đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề tâm lý.
- Phản ứng quá mức với những tình huống nhỏ nhặt: Trẻ có thể bộc lộ sự cáu gắt không tương xứng với mức độ của sự việc. Ví dụ, trẻ có thể bùng nổ cơn giận dữ chỉ vì không được đáp ứng một yêu cầu nhỏ.
- Khó kiểm soát hành vi: Trẻ dễ bị cuốn theo cảm xúc, không thể kiểm soát hành vi của mình, thường xuyên có những hành vi bạo lực hoặc phá hoại.
- Thay đổi trong hành vi xã hội: Các chuyên gia tâm lý cho biết, trẻ có thể tránh xa bạn bè, không muốn tham gia các hoạt động xã hội hoặc trở nên hung hăng, khó gần gũi với người khác.
- Suy giảm thành tích học tập: Nếu trẻ bắt đầu gặp khó khăn trong học tập, không thể tập trung hoặc không còn hứng thú với việc học, đây có thể là dấu hiệu của một số vấn đề tâm lý.
3. Những vấn đề tâm lý liên quan tới cáu gắt, nóng giận ở trẻ
Khi trẻ thường xuyên cáu gắt, nóng tính, đây có thể là biểu hiện của một số rối loạn tâm lý, bao gồm:
- Rối loạn lo âu: Trẻ em bị rối loạn lo âu thường có xu hướng phản ứng cảm xúc và hành vi một cách thái quá với những tình huống mà chúng cảm thấy đe dọa. Cáu gắt và nóng tính có thể là cách mà trẻ biểu hiện sự lo âu của mình.
- Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD): Trẻ bị ADHD thường khó kiểm soát hành vi và dễ bị kích động. Theo các chuyên gia tâm lý, trẻ có thể trở nên cáu gắt và nóng tính khi không thể hoàn thành nhiệm vụ hoặc khi cảm thấy bị ngăn cản.
- Rối loạn cảm xúc: Những rối loạn như trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực có thể khiến trẻ trải qua những cảm xúc giận dữ mạnh mẽ và khó kiểm soát.
- Rối loạn hành vi: Trẻ em mắc rối loạn hành vi có xu hướng thể hiện sự bất tuân, gây gổ và thường xuyên nổi cáu mà không có lý do cụ thể.
4. Cách xử lý khi trẻ thường xuyên cáu gắt, nóng tính
Ảnh 3: Hướng dẫn trẻ quản lý cảm xúc
Đối mặt với tình trạng trẻ hay cáu gắt, nóng tính, phụ huynh cần có những biện pháp phù hợp để giúp trẻ ổn định tâm lý và phát triển lành mạnh:
- Lắng nghe và thấu hiểu: Các chuyên gia tâm lý khuyên cha mẹ hãy dành thời gian lắng nghe và hiểu rõ nguyên nhân khiến trẻ cảm thấy bực bội. Điều này giúp trẻ cảm nhận được sự quan tâm và hỗ trợ từ cha mẹ.
- Hướng dẫn trẻ quản lý cảm xúc: Dạy trẻ cách nhận diện và xử lý cảm xúc một cách lành mạnh, chẳng hạn như qua việc hít thở sâu, viết nhật ký cảm xúc hoặc thực hành chánh niệm.
- Thiết lập môi trường ổn định và yên bình: Đảm bảo rằng trẻ được sống trong một môi trường ổn định, ít căng thẳng. Hãy tạo ra những thói quen hàng ngày giúp trẻ cảm thấy an toàn và thoải mái.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý: Nếu nhận thấy sự cáu gắt và nóng tính của trẻ kéo dài và ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống hàng ngày, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý để có thể đưa ra các phương pháp can thiệp hiệu quả.
- Tạo điều kiện cho trẻ thể hiện cảm xúc một cách lành mạnh: Khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động thể thao, nghệ thuật hoặc các hoạt động xã hội khác để giúp trẻ xả stress và thể hiện cảm xúc một cách tích cực.
Với sự phối hợp giữa Bác sĩ Tâm thần - Chuyên gia tâm lý và ứng dụng Công nghệ trong chăm sóc sức khỏe tinh thần, dịch vụ tư vấn/tham vấn Safe and Sound tự hào tiên phong hỗ trợ bạn “Tự phát hiện sớm - Sơ cứu cảm xúc tức thời - Hỗ trợ đồng hành dài hạn”.
Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!
CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia
- Tại Fanpage Bác sĩ tâm lý SNS
- Hoặc tải và đặt lịch tham vấn trên ứng dụng Safe and Sound để quản lý và theo dõi lịch mọi lúc, mọi nơi
Safe and Sound - thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế (IMT)
Xem thêm:
